ดอกไม้ในประเทศไทย

ดอกไม้ไทย

            ดอกไม้กับมนุษย์มีความเกี่ยวเนื่องกันมาโดยตลอด สำหรับคนไทยดอกไม้มีอิทธิพลต่อความเป็นอยู่มาก ทั้งด้านศาสนา พิธีการต่างๆ เพื่อการสักการะบูชาสิ่งที่ตนเคารพ รวมทั้งการนำดอกไม้มาประดับตกแต่งภายในบ้าน สร้างบรรยากาศที่น่าอยู่ สบายใจ ความสดชื่น และความประทับใจต่อผู้มาเยือน รวมทั้งมีการนำดอกไม้ไปผสานกับวรรณกรรมต่างๆ จนขาดเสียมิได้ ไม่ว่าจะเป็นการชมพฤกษา การเปรียบเปรยตัวละครเอกด้วยชื่อดอกไม้ที่น่าทนุทะนอม

            ประเทศไทยที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางภูมิประเทศ ภูมิศาสตร์อันเหมาะในการเพาะปลูก ส่งผลให้มีพันธุ์ดอกไม้ต่างๆ มากมาย แต่อย่างไรก็ตามคนไทยในปัจจุบันนับว่าห่างจากธรรมชาติมาขึ้น เด็กไทยจำนวนไม่น้อยที่ไม่รู้จักชื่อ หรือพันธุ์ดอกไม้ที่เปรียบเสมือนวัฒนธรรมอันดีงามของชาติไทย เนื้อหาในส่วนนี้ ขอนำเสนอดอกไม้ไทย ที่ควรค่าต่อการศึกษากับทุกคนตลอดไป

ดอกไม้ไทย - เอื้องผึ้ง

           เอื้องผึ้งเป็นกล้วยไม้ในตระกูลหวาย มีดอกเป็นช่อโค้งยาวสีเหลืองทอง โดยจะออกรอบก้านช่อประมาณเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม ชอบยึดเกาะคาคบไม้ในที่โล่งและชื้น ช่อดอกที่ร้อยเรียงบนแกนกลาง และมีกลิ่นหอมอ่อนๆ บ่งบอกถึงความมั่งมีทางทรัพย์สิน ที่จะทวีขึ้นอย่างต่อเนื่องและตลอดไป

ดอกไม้ไทย - เขี้ยวกระจง

เขี้ยวกระจง หรือชื่อท้องถิ่นว่า คัดเค้าหนู, ลิเถื่อน มีช่อดอกสีขาวออกเป็นช่อกระจุกที่ปลาย หรือซอกใบใกล้ปลายกิ่ง โดยจะส่งกลิ่นตอนช่วงเย็น และหอมแรงมากขึ้นในช่วงกลางคืน ด้วยความที่เติบโตช้า เขี้ยวกระจงจึงเป็นเครื่องหมายแสดงความอดทน และทนทานของทั้งตัวต้นไม้และเจ้าของผู้ปลูกเลี้ยง

ดอกไม้ไทย - เดหลี

เดหลี ลำต้นฝังเป็นเหง้าอยู่ในดิน ก่อนจะแตกขึ้นมาเป็นกอด้านบน มีดอกเป็นจานสีขาวเพียงอันเดียวและมีแกนเกสรตั้งอยู่ตรงกลางเรียกว่า ปลี ชอบที่ร่มเงาหรือมีแสงน้อย จุดเด่นตรงดอกเดี่ยวซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะตัว สามารถสะท้อนถึงตัวเจ้าของที่มีความเด็ดขาด ซ่อนอยู่เบื้องหล้งภาพแห่งความนุ่มนวลได้อย่างชัดเจน

ดอกไม้ไทย - นมดำเรีย (โฮยา)

นมดำเรีย (โฮยา) เป็นไม้เถาอิงอาศัยขนาดเล็ก ช่อดอกสีขาว กลีบดอกแยกออกเป็น 5 แฉก โดยโคนจะมีสีม่วงแดง ให้กลิ่นหอมเย็นและบานอยู่ได้หลายวัน ด้วยความเจริญเติมโตอย่างว่องไว แถมแต่ละช่อยังประกอบด้วยดอกเล็กๆ มากมาย จึงกล่ายเป็นพันธุ์ไม้ดอกที่เสริมอำนาจวาสนา และให้บริวารยำเกรง

ดอกไม้ไทย - บัวหลวง

บัวหลวง เป็นไม้น้ำ มีเหง้าฝังตัวอยู่ในโคลนเลนหรือใต้ดิน ส่วนดอกนั้นมีสีขาวหรือสีชมพูชูขี้นเหนือน้ำ เป็นดอกไม้ในทางพุทธศาสนา ที่สะท้อนถึงคติธรรมเกี่ยวกับการจำแนกมนุษย์ ตามความรู้แจ้งเห็นจริง

ดอกไม้ไทย - บานบุรีหอม

บานบุรีหอม (บานบุรีแสด) เป็นไม้เถา ส่วนเปลือกมีสีเทา จุดเด่นคงอยู่ตรงดอกสีเหลืองอมแสด ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง มีกลิ่นหอมแรงในช่วงเช้า ความสะพรั่งของดอกที่มี 4-9 ดอกในแต่ละช่อ แถมยังบานไม้พร้อมกัน สื่อความหมายถึงการทำงานอย่างมีแบบแผน ถึงจะไปถึงความสำเร็จ

ชงโค ชื่อวิทยาศาสตร์ Bauhinia purpurea Linn. ชื่อภาษาอังกฤษ Purple Orchid Tree ไม้ยืนต้นขนาดกลาง มีถิ่นกำเนิดในประเทศ อินเดียและจีน ใบมนปลายใบโค้งเข้าหากันเป็น หยักตรงกลาง คล้ายใบไม้ 2 ใบเชื่อมติดกัน ผิวใบระคายมือ ออกดอกเป็นช่อตามยอดหรือปลายกิ่ง ดอกมีสีชมพูปนม่วงดอกมีลักษณะคล้ายดอกกล้วยไม้ ออกดอกได้ตลอดปี ชงโคเป็นพืชกลางแจ้ง สามารเจริญเติบโตได้ในดินทุกชนิด ขยายพันธุ์ได้โดยการเพาะเมล็ดหรือโดยการตอน      ชบา ชื่อวิทยาศาสตร์ Hibiscus rosa-sinensis Linn. & hybrid ชื่อภาษาอังกฤษ Chinese Rose ไม้พุ่มขนาดเล็กึงปานกลาง เป็นพืชที่มีเนื้อไม้อ่อน เปลือกเหนียว ใบเป็นใบเดี่ยว สีเขียวสด ใบรูปไข่ปลายแหลม ริมใบเป็นจักฟันเลื่อย ดอกมีสีสัน แตกต่างกันมากมาย เช่น แดง ชมพู เหลือง ส้ม มีกลีบดอก 5 กลีบ ทั้งดอกลา ดอกซ้อน ออกดอกตลอดปี ชบาเป็นพืชที่ขึ้นง่าย ทนทาน สามารขึ้นได้ทั้งในที่รำไรและที่กลางแจ้ง ขยายพันธุ์ได้ง่าย ด้วยการตัดชำ การตอนและการต่อยอด      ชมพูพันธุ์ทิพย์ ชื่อวิทยาศาสตร์ Tabebuia rosea DC. ชื่อภาษาอังกฤษ Pink Trumpet Shrub ไม้พุ่มขนาดกลาง แตกกิ่งก้านมาก ทรงพุ่มต้นแน่น ทึบใบเป็นใบประกอบมีใบย่อย 5 ใบ ใบเรียบ ปลายใบแหลมออกดอกเป็นช่อตามข้อหรือปลายกิ่ง ดอกเป็นรูปกรวยปากแตรมีกลีบดอก 5 กลีบ สีชมพูอ่อน ออกดอกเป็นระยะ ๆ ตลอดปี ชมพูพันธุ์ทิพย์เป็นพืชที่เหมาะในการปลูกประดับ สวนในบ้านหรือปลูกเป็นทิวแถว สามารถขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ดหรือตอน     ชวนชม ชื่อภาษาอังกฤษ Impala Lily ชื่อวิทยาศาสตร์ Adenium obesum Balf ชวนชมเป็นพืชพื้นเมืองของทวีปอาฟริกามีเนื้อไม้อ่อน มีน้ำยางใส ๆ อยู่ในลำต้นและใบทรงพุ่มเตี้ยแคระ ใบหนา แข็งมีสีเขียวเข้ม ปลายใบมน ก้านใบสั้น ออกดอกเป็นช่อ บริเวณปลายยอด มีสีชมพูสดใส ดอกมีลักษณะเป็นรูปกรวย ปากบาน ปลายกลีบดอกแยกเป็น 5 กลีบ ชวนชมเป็นพันธุ์ไม้กลางแจ้งและ ไม่ชอบดินที่ชื้นแฉะ สามารถขยายพันธุ์ได้โดยการตัดชำหรือการตอน      ช้องนาง ชื่อวิทยาศาสตร์ Thunbergia repens Linn. ชื่อภาษาอังกฤษ Bush Clock Vine ช้องนางเป็นพืชพื้นเมืองของทวีปอาฟริกา เป็นไม้พุ่มเตี้ย แตกกิ่งก้านหนาแน่นใบมนปลาย ใบแหลม ดอกมีสีม่วงเข้ม รูปกรวยปากแตร มีกลีบ ดอก 5 กลีบ ออกดอกได้ตลอดปี สามารถเจริญเติบโตได้ทั้งในที่รำไรและกลางแจ้ง ขยายพันธุ์ได้โดยการตัดชำหรือการตอน      ซองออฟอินเดีย ชื่อวิทยาศาสตร์ Pleomele reflexa N.E.Br.(Variegates form) ชื่อภาษาอังกฤษ Song of India ไม้พุ่มขนาดกลาง ลำต้นกลมสีน้ำตาล แตกแขนง ตามข้อของลำต้นและสามารถแตกหน่อจากโคนต้น ใบออกถี่เวียนรอบลำต้น ก้านใบสั้นมีลักษณะ เป็นกาบหุ้มลำต้น ใบแคบเรียวแหลมบริเวณขอบ ใบด่างสีเหลืองส่วนกลางใบมีสีเขียว มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย และ ศรีลังกา เจริญเติบโตดีในที่กลางแจ้ง ขยายพันธุ์โดยการ ตัดชำและการตอน      ซ่อนกลิ่นฝรั่ง ชื่อวิทยาศาสตร์ Gladiolus hybrida ชื่อภาษาอังกฤษ Gladiolus ไม้พุ่มล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นมีลักษณะเป็นหัวอยู่ ใต้ดินชูส่วนของใบพ้นดินขึ้นมามีลักษณะเป็นกอ ใบเรียวยาวรูปดาบ ออกดอกเป็นช่อโดยแทงก้าน ช่อดอกขึ้นมาเหนือระดับทรงพุ่ม มีก้านดอกเดี่ยว นาดใหญ่ ยาวมีดอกย่อยเรียงกันเป็นระยะๆบนก้าน ช่อดอก มีสีต่าง ๆ มากมายเช่น ขาว เหลือง ชมพู ส้ม แดง ม่วง และมีหลายสีในดอกเดียวกัน มีต้นกำเนิดในอาฟริกาใต้ ต้องการแสงแดดจัด และอุณหภูมิต่ำในเวลากลางคืน ขยายพันธุ์โดยการ แยกหัว เพาะเมล็ดและการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ      ดาวกระจาย ชื่อวิทยาศาสตร์ Comos spp. ชื่อภาษาอังกฤษ Cosmos ไม้ดอกล้มลุก ลำต้นและกิ่งเล็กชะลูด ทรงพุ่มต้นสูง 1-3 ฟุต ใบมีขนาดเล็กเรียวยาว เนื้อใบอ่อนนุ่มมีขนละเอียด ปกคลุมดอกมีลายสี เช่น ขาว ชมพูแดง ม่วง และสีเหลือง มีกลีบดอก 8 กลีบ เป็นดอกช่อและจะออกรวมกันตาม ปลายยอด ดาวกระจายเป็นไม้ดอกกลางแจ้ง เจริญเติบโตเร็วสามารถขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด      ดาวเรือง ชื่อวิทยาศาสตร์ Tagetes spp. ชื่อภาษาอังกฤษ Marigold ไม้ดอกล้มลุก มีถิ่นกำเนิดในเม็กซิโกลและ อเมริกาใต้มีใบเป็นใบประกอบใบย่อยเรียวเล็ก ปลายใบแหลม ขอบใบเป็นจัก ดอกมีสีเหลือง เหลืองอ่อน สีส้ม สีแสด สีขาวหรือมีหลายสีในดอก เดียวกัน ออกดอกดกและออกดอกได้ตลอดปี ปลูกง่าย ขึ้นได้ดีในดินแทบทุกชนิด สามารขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด และปักชำยอด      ตะแบกนา ชื่อวิทยาศาสตร์ Lagerstroemia floribunda Jack ชื่อภาษาอังกฤษ LYTHRACEAE ไม้ยืนต้น ลำต้นมีเปลอกเรียบสีเทา และมีรอยด่าง เป็นวงอยู่ประปรายตามลำต้น ใบรูปรีด้านบนสีเขียวสด ด้านล่างของใบสีเขียวซีด ช่อดอกตั้งตรง ดอกมีขนาดใหญ่สีม่วงหรือชมพู มีกลีบดอก 5-6 กลีบ มักจะออกดอกในช่วงฤดูแล้ง พบเห็นได้ทั่วไปปลูกง่าย ทนทาน สามารถขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด     ทองกวาว ชื่อวิทยาศาสตร์ Butea monosperma O.Ktze ชื่อภาษาอังกฤษ Flame of the forest ไม้พุ่มขนาดกลาง แตกกิ่งก้านไม่มาก พุ่มใบโปร่ง ใบเป็นใบรวม ประกอบด้วยใบย่อย 3 ใบ มีรูปร่าง มนเกือบกลม ออกดอกเป็นช่อเรียงติดกันแน่น ตามกิ่งตรงส่วนยอด เมื่อออกดอกมักผลัดใบทิ้ง ดอกมีสีแดงหรือสีแสดออกดอกใบระหว่างเดือน ธันวาคมถึงกุมภาพันธ์ พบขึ้นตามที่ราบใกล้แหล่งน้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคตะวันออกเฉียง เหนือ และภาคเหนือขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด และการตอน      ทองหลางด่าง ชื่อวิทยาศาสตร์ Erythrian orientalis (Linn.) var.Picta Muss. ชื่อภาษาอังกฤษ Tiger's Claw ไม้เนื้ออ่อนยืนต้น ขนาดกลางึงขนาดใหญ่ลำต้น และกิ่งก้านมีหนามแหลมคมโค้งงอใบเป็นใบรวม ประกอบด้วย 3 ใบย่อย รูปร่างใบเป็นแบบใบโพธิ์ ออกดอกเป็นช่อเป็นกลุ่มมีสีแดง เมื่อออกดอกจะผลัด ใบทิ้งหมดต้นออกดอกในราวเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ เป็นพืชที่ขึ้นง่ายในดินทุกชนิด ขยายพันธุ์โดยการตัดชำ      ทองอุไร ชื่อวิทยาศาสตร์ Tecoma stans Juss. ชื่อภาษาอังกฤษ Yellow Bell ไม้พุ่มขนาดกลาง สูงประมาณ 15 ฟุต ทรงพุ่ม โปร่งใบเป็นใบประกอบใบย่อยเรียวแหลมขอบใบ เป็นจัก ดอกออกเป็นช่อมีสีเหลือง รูปกรวยปาก แตรหรือรูประฆัง มีกลีบดอก 5 กลีบ ติดฝักลักษณะ กลมเรียวขนาดเล็ก ออกดอกดกตลอดปี ขึ้นได้ดีในดินทุกประเภท ทั้งในที่กลางแจ้งและรำไร ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดและการตอน

ดอกราชพฤกษ์ (คูน)

*ดอกไม้ประชำชาติไทย

ดอกปีบ (กาสะลอง)

*ดอกไม้ประจำวิชาชีพ พยาบาล

ดอกขจร(สลิด)

*เป็นไม้มงคลเชื่อว่าบ้านใดปลูกไว้ บ้านนั้นจะมีชื่อเสียงขจรขจายดังชื่อ

ดอกกล้วยไม้ ช้างกระ

*ดอกกล้วยไม้ เป็นดอกไม้ประจำวิชาชีพ ครู

ดอกอัญชัญ

*คนโบราณมักจะนำดอกอัญชัน มาสกัดเอาน้ำมาทำสีผสมอาหาร ทำขนมรวมไปถืงเป็นยาสระผมเพราะช่วยทำให้ผมมีสีดำสวย

ดอกแคแสด

ดอกยี่หุบ

ดอกหางนกยูง

ดอกลีลาวดี(เดิมชื่อลั่นทม)

*เดิมเป็นไม้อัปมงคล บ้านใดปลูก จะมีแต่ความทุกข์ระทม ตามชื่อของมัน

ดอกรัก

*บ้านใดปลูกก็จะมีคนรักใคร่ เป็นไม้มงคล

ดอกราชาวดี

ดอกกันเกรา(มันปลา)

*เป็นไม้มงคล กันสิ่งชั่วร้ายทั้งหลายไม่ให้มาทำอันตรายใดๆ

ดอกดาหลา

ดอกกระดังงา

ดอกจามจุรี (ต้นก้ามปู)

ดอกยี่สุ่น(กุหลาบมอญ)

ดอกบานไม่รู้โรย

ดอกชบา

ดอกทองกวาว

ดอกบุนนาค

ดอกพวงชมพู

ดอกกัลปพฤกษ์

ดอกลำดวน

ดอกจำปา

ดอกแก้ว

ดอกมะลิ

*ดอกไม้ประจำวันแม่

ดอกตะแบก

*คนมักจะสับสน ระหว่าง ตะแบก อินทนิล อินทนิลน้ำ(ยี่เข่ง) และ เสลา ซึ่งคล้ายกันมาก

ดอกพุดตาล

ดอกยี่เข่ง (อินทนิลน้ำ)

ดอกเล็บมือนาง

ดอกจันทร์กระพ้อ

*คนโบราณนิยมนำมันมาทำน้ำอบน้ำปรุง

ดอกดาวเรือง

ดอกบัวหลวง

*มักนิยมใช้ไหว้พระ

ดอกประยงค์

ดอกยี่โถ

ดอกนางพญาเสือโคร่ง

*ได้รับสมยาว่า ซากุระแดนสยาม

ดอกประดู่

ดอกไม้ประจำกองทัพเรือ

๓๘.ดอกอินทนิล

๓๙.ดอกบัวเผื่อน

ดอกบัวแดง

ดอกบุหงาส่าหรี

ดอกเสลา

ดอกพิกุล

ดอกราตรี

ดอกผกากรอง

ดอกสายหยุด

ดอกพุทธรักษา

*ดอกไม้ประจำวันพ่อ

ดอกเข็ม